“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
ยามุ่งเป้า คืออะไร ? ชวนรู้จักอีกหนึ่งทางเลือกใหม่ในการรักษามะเร็ง
โรคมะเร็ง เป็นโรคที่ใครๆ ก็ไม่อยากเป็น แต่ด้วยรูปแบบวิถีชีวิตปัจจุบันทั้งเรื่องความเครียด เรื่องอาหารที่ไม่ปลอดภัยและมีการปนเปื้อน รวมถึงสภาพอากาศที่เต็มไปด้วยมลพิษก็เป็นปัจจัยเพิ่มความเสี่ยงให้เราเป็นโรคมะเร็งได้ สิ่งที่ทำได้ก็คงจะเป็นการดูแลตัวเองด้วยการพยายามออกกำลังกาย พยายามหาเวลาพักผ่อนผ่อนคลายอารมณ์ และหลีกเลี่ยงการบริโภคอาหารก่อมะเร็งต่างๆ อย่างไรก็ตาม สำหรับผู้ป่วยโรคมะเร็งแล้ว ก็ต้องทำการรักษาต่อไปเพื่อให้อาการป่วยดีขึ้น และปัจจุบันก็มีตัวเลือกในการรักษาโรคมะเร็งอย่างแพร่หลายมากขึ้น เช่น การรักษาด้วยยามุ่งเป้าที่สามารถรักษาโรคมะเร็งได้อย่างตรงจุด ในบทความนี้ จะชวนไปรู้จักกับวิธีการรักษาโรคมะเร็งด้วยยาแบบมุ่งเป้าว่าเป็นอย่างไร สามารถรักษาโรคมะเร็งชนิดในบ้าง แล้ว ยามุ่งเป้า ราคาสูงหรือไม่ ? ผลข้างเคียงเป็นอย่างไร ? ไปอ่านกันเลยค่ะ
ยามุ่งเป้า คืออะไร ?
ถ้าพูดถึงวิธีการรักษามะเร็งแล้ว หลายๆ คนก็คงจะนึกถึงการรักษาด้วยการให้คีโม (Chemotherapy) หรือที่เรียกว่าเคมีบำบัดเพื่อทำการฆ่าเซลล์มะเร็งที่เติบโตอย่างรวดเร็ว แต่ผลกระทบจากการให้คีโมคือ เคมีที่ได้รับนั้นจะส่งผลกระทบต่อเซลล์ปกติในร่างกายของเราด้วย ทำให้มีผลข้างเคียงมาก นอกจากนี้ ก็มีวิธีการรักษาแบบ Immunotherapy คือ การรักษาด้วยภูมิคุ้มกันบำบัด โดยใช้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายเป็นการทำงานหลัก และปัจจุบันได้มีทางเลือกในการรักษาโรคมะเร็งแบบใหม่ที่เรียกว่า “การรักษามะเร็งแบบมุ่งเป้า” ซึ่งเป็นการรักษามะเร็งที่กำหนดเป้าหมายการรักษาไปยังเซลล์มะเร็งโดยตรง ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อเซลล์ปกติเพียงเล็กน้อยเท่านั้น ทำให้ผู้ป่วยมีสุขภาพที่ดีมากขึ้นจากการรักษา และยามุ่งเป้า (Targeted Therapy) ก็คือยาที่ใช้รักษาโรคมะเร็งด้วยวิธีการนี้ ซึ่งจะออกฤทธิ์เฉพาะเจาะจงต่อเซลล์มะเร็ง โดยการไปยับยั้งกระบวนการแบ่งตัว การเจริญเติบโต และการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง ทำให้การรักษามีประสิทธิภาพสูง และมีผลข้างเคียงต่อเซลล์ปกติน้อยกว่ายาเคมีบำบัด จึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่กำลังได้รับความสนใจสำหรับใช้รักษาโรคมะเร็งในปัจจุบัน
ยามุ่งเป้า ทำงานอย่างไร ?
ถ้าพูดถึงคอนเส็ปต์วิธีการรักษาโดยการใช้ยามุ่งเป้าก็คือ เป็นการใช้ยาเพื่อขัดขวางการทำงานของโมเลกุลสัญญาณมะเร็ง โดยเซลล์มะเร็งนั้น นอกจากเติบโตด้วยสารอาหารที่ไปเลี้ยงเซลล์มะเร็งแล้ว ยังจะต้องอาศัยสารเคมีที่มีความเฉพาะเจาะจง ที่จะส่งสัญญาณให้เซลล์มะเร็งสามารถเติบโตต่อไปได้โดยที่ไม่ตายเหมือนเซลล์ปกติ ซึ่งสารเคมีนี้คือ “โมเลกุลสัญญาณ” หรือ Signal Molecule ซึ่งยาแบบมุ่งเป้าจะไปขัดขวางและระงับการทำงานของโมเลกุลสัญญาณมะเร็ง ทำให้สัญญาณนี้ไม่สามารถกระตุ้นเซลล์มะเร็งได้อีกต่อไป หรือทำงานโดยการไปปิดกั้นผิวเซลล์มะเร็งเป้าหมาย ทำให้เซลล์มะเร็งเติบโตช้าลงหรือหยุดการเติบโตในที่สุด
เกร็ดสุขภาพ : เนื่องจากยาที่ใช้รักษาโรคมะเร็งแบบมุ่งเป้ามีความเฉพาะเจาะจงกับโมเลกุลสัญญาณมะเร็งที่มีความแตกต่างกันไปตามแต่ชนิดของมะเร็ง และแม้จะเป็นมะเร็งชนิดเดียวกันก็อาจมีโมเลกุลสัญญาณหลายแบบ แพทย์จะต้องทำการตรวจเลือดหรือตรวจชิ้นเนื้อมะเร็งของบุคคลนั้นๆ เพื่อดูชนิดสัญญาณโมเลกุลมะเร็ง และเลือกใช้ยามะเร็งแบบมุ่งเป้าให้เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย แต่ถ้าตรวจไม่พบสัญญาณโมเลกุลมะเร็ง ก็ไม่สามารถรักษาด้วยยาแบบมุ่งเป้าได้
ประเภทของยามุ่งเป้า มีอะไรบ้าง ?
- โมโนโคลนอลแอนติบอดี (Monoclonal antibodies) เป็นยาที่ช่วยสกัดกั้นโมเลกุลสัญญาณภายนอกเซลล์มะเร็ง และสามารถส่งยาไปยังเซลล์มะเร็งเพื่อทำลายได้อีกด้วย นอกจากนี้ ยาชนิดนี้จะช่วยส่งเสริมการรักษาแบบเคมีบำบัดและแบบฉายรังสีให้สามารถฆ่าเซลล์มะเร็งได้ดีขึ้น
- ยาโมเลกุลเล็ก (Small – Molecule drugs) ซึ่งมีคุณสมบัติในการขัดขวางกระบวนการที่ช่วยให้เซลล์มะเร็งเพิ่มจำนวนหรือแพร่กระจาย ซึ่งยาจะไปยับยั้งการสร้างเส้นเลือดใหม่ที่จะไปหล่อเลี้ยงเซลล์มะเร็ง หรือช่วยปิดกั้นเส้นเลือดที่ไปหล่อเลี้ยงเซลล์มะเร็งเพื่อไม่ใช้เซลล์มะเร็งเติบโตได้
- ยาที่ยับยั้งโพรทีเอโซม (Proteasome) ซึ่งจะไปทำลายโครงสร้างเซลล์มะเร็งให้เสื่อมสลายไป
- ยาที่ยับยั้งการส่งสัญญาณเข้าสู่เซลล์ ซึ่งตัวยาจะไปแทรกแซงการส่งทอดสัญญาณของเซลล์หรือเปลี่ยนการทำงานของเซลล์ ทำให้เซลล์มะเร็งถูกรับกวนและไม่สามารถเติบโตหรือแพร่กระจายได้
วิธีการรักษาโรคมะเร็งด้วยยาแบบมุ่งเป้า ทำได้อย่างไร ?
การรักษามะเร็งด้วยยาแบบมุ่งเป้า สามารถทำได้ 2 วิธีคือ การให้ยาผ่านทางหลอดเลือดและการรับประทาน ดังนี้
- การรักษาด้วยการฉีดยาเข้าทางเส้นเลือดดำ ซึ่งเป็นการฉีดยาเข้าสู่เส้นเลือดผ่านการใช้สายสวน หรือให้ยาด้วยการใช้เครื่องควบคุมการให้สารละลายทางหลอดเลือดดำ
- รักษาด้วยการรับประทานยา โดยควรรับประทานยาให้ครบตามที่แพทย์สั่ง เพื่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพ
มะเร็งชนิดใดบ้างที่สามารถรักษาด้วยยามุ่งเป้าได้ ?
- การรักษาโรคมะเร็งด้วยยาแบบมุ่งเป้านั้น สามารถรักษาโรคมะเร็งได้บางชนิด และต้องมีการตรวจเซลล์มะเร็งในร่างกายก่อนด้วยว่ามีโมกุลสัญญาณที่สามารถตอบสนองต่อยาได้ด้วยหรือไม่ อย่างไรก็ตาม ยาแบบมุ่งเป้าสามารถรักษาโรคมะเร็งต่างๆ ได้ดังนี้
- มะเร็งปอดชนิดยีนกลายพันธ์ุ EGFR หรือชนิด ALK
- มะเร็งเต้านมหรือมะเร็งกระเพาะอาหารชนิดยีน HER2 amplification
- มะเร็งลำไส้
- มะเร็งจิสต์ (GIST)
- มะเร็งต่อมลูกหมาก
- มะเร็งตับ
- มะเร็งต่อมไทรอยด์
- มะเร็งเม็ดเลือดขาวและมะเร็งต่อมน้ำเหลืองบางชนิด
ผลข้างเคียงของการใช้ยารักษาแบบมุ่งเป้า
แม้ยามุ่งเป้าจะเข้าไปทำลายเซลล์มะเร็งเท่านั้น และเซลล์ปกติในร่างกายจะได้รับผลกระทบน้อยก็ตาม ก็ยังมีผลข้างเคียงต่อผู้ป่วยเช่นกัน ซึ่งความรุนแรงของผลข้างเคียงจะมีความแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล และผู้ป่วยจะอาการดีขึ้นเมื่อร่างกายมีการฟื้นตัว ซึ่งผลข้างเคียงของการใช้ยารักษามะเร็งแบบมุ่งเป้า มีดังนี้
- รู้สึกปวดแสบปวดร้อนบริเวณผิว
- ผิวหนังไวต่อแสงมากขึ้น
- มีผื่นบริเวณหนังศีรษะ ใบหน้า ลำคอ หน้าอก และบริเวณหลัง
- ผิวแห้งลอกเป็นขุยบริเวณมือและเท้า เล็บมือเล็บเท้ามีสีแดง บวมและเปราะได้ง่าย
- เปลือกตาแห้ง แดง และผิดรูป
- เยื่อบุในปากอักเสบ
- คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย
- การทำงานของตับผิดปกติ
- ความดันโลหิตสูงขึ้น
เกร็ดสุขภาพ : แม้การรักษาโรคมะเร็งแบบการให้คีโมและการรักษาด้วยยาแบบมุ่งเป้าจะเป็นการรักษาโรคมะเร็งด้วยการใช้ยาเหมือนกัน แต่การรักษาทั้งสองแบบนี้มีความแตกต่างกันคือ ยาแบบมุ่งเป้าจะทำลายเซลล์มะเร็งเป้าหมายโดยตรง ในขณะที่ยาเคมีบำบัดจะทำลายทั้งเซลล์มะเร็งและเซลล์ปกติที่แบ่งตัวเร็ว นอกจากนี้ ยาแบบมุ่งเป้ายังใช้ได้เฉพาะในมะเร็งบางชนิดและต้องตรวจหาโมเลกุลสัญญาณก่อน แต่ยาเคมีบำบัดไม่ต้องตรวจ สามารถให้ยาได้ตามแนวทางการรักษาของแพทย์โดยปกติ และถ้าเทียบกันในเรื่องค่าใช้จ่ายแล้ว การรักษาด้วยเคมีบำบัดจะมีค่าใช้จ่ายที่น้อยกว่า ในปัจจุบันนี้ ยามุ่งเป้า ราคาสูงเมื่อเทียบกับการให้คีโม และเข้าถึงได้ยากกว่าค่ะ
ยามุ่งเป้าเป็นอีกหนึ่งวิธีการรักษาโรงมะเร็งที่กำลังได้รับความสนใจในปัจจุบัน ซึ่งมีผลข้างเคียงในด้านการทำลายเซลล์ปกติที่น้อยกว่า หรืออาจจะไม่มีผลกับเซลล์ปกติเลยในบางราย ถ้าเทียบกับการรักษาด้วยการให้ยาเคมีบำบัดซึ่งจะทำลายเซลล์ปกติของผู้ป่วยและยังทำลายเม็ดเลือดขาวอีกด้วย (อ่านเพิ่มเติม อาหารเพิ่มเม็ดเลือดขาว คีโม) และการรักษาด้วยการใช้ยาแบบมุ่งเป้ายังเพิ่มอัตราการรอดชีวิตของผู้ป่วยโรคมะเร็งบางชนิดได้อย่างชัดเจน ทำให้เซลล์มะเร็งเป้าหมายยุบตัวลงได้ และยังเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยอีกด้วย อย่างไรก็ตาม ยามุ่งเป้า ราคาสูงกว่าเมื่อกับการรักษาด้วยคีโมบำบัด และจะต้องทำการปรึกษาแพทย์ประจำตัวอย่างละเอียดเพื่อวินิจฉัยและพิจารณาการรักษาโรคมะเร็งด้วยยาแบบมุ่งเป้าเป็นรายบุคคลไปตามความเหมาะสมของคนไข้แต่ละรายค่ะ
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : gj.mahidol.ac.th, phyathai.com, chulacancer.net, cancer.gov, cancer.net
Featured Image Credit : freepik.com/8photo
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ
