“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
สุขภาพจิตดี เป็นยังไง ? ชวนดู 10 ลักษณะคนที่มีสุขภาพจิตดี
ในยุคสมัยที่โลกของเราเต็มไปด้วยเหตุการณ์ตึงเครียดมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของเศรษฐกิจ สังคม การเมือง หรือแม้แต่เรื่องใกล้ตัวอย่างเรื่องสุขภาพ สิ่งที่คนเรากลับมาให้ความใส่ใจมากขึ้นก็คือ “สุขภาพกายและสุขภาพจิต” แต่ทุกคนรู้หรือเปล่าคะว่า สุขภาพจิตดี คืออะไร ? สังเกตอย่างไรและใช้เกณฑ์แบบไหนวัดว่าเรามีสุขภาพจิตที่ดี ลองมาทำความรู้จักกับเรื่องราวของสุขภาพจิตกันดีกว่าค่ะ
- สุขภาพจิตคืออะไร
สุขภาพจิต หมายความถึง อารมณ์ ตรรกะความคิด และการสื่อสารทางสังคม ที่ส่งผลกระทบต่อความคิด ความรู้สึกและการกระทำของเรา นอกจากนี้ยังเป็นปัจจัยที่ช่วยให้เราสามารถรับมือกับความเครียดและการตัดสินใจเรื่องต่างๆ เพราะฉะนั้นการมีสุขภาพจิตที่ดีจึงมีความสำคัญอย่างมากในการใช้ชีวิต แต่สิ่งที่มาคู่กันกับสุขภาพจิตที่เป็นปกติก็คือปัญหาสุขภาพจิต ซึ่งเรื่องราวและประสบการณ์ที่เราพบเจอตลอดชีวิตคือตัวการทำให้เกิดปัญหาสุขภาพจิตขึ้นมาค่ะ นอกจากนี้ยังรวมถึงความคิด อารมณ์ และพฤติกรรมต่างๆ ของเราด้วย โดยปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพจิต มีดังนี้
- ปัจจัยทางชีวภาพ เช่น ยีนส์หรือสารเคมีในสมอง
- ประสบการณ์ชีวิต เช่น ความรุนแรงในครอบครัวหรือการประสบสถานการณ์รุนแรงต่างๆ
- ครอบครัวมีผู้ป่วยทางจิต
ปัญหาสุขภาพจิตเป็นเรื่องปกติที่สามารถพบได้ทั่วไปอีกทั้งยังสามารถรักษาได้ ไม่ใช่เรื่องแปลก น่ากลัว หรือน่าอายอย่างที่หลายคนคิด แต่สำหรับคนทั่วๆ ไปอย่างเราที่ต้องการมีสุขภาพจิตดีหล่ะ จะสังเกตตัวเองได้อย่างไรว่าสุขภาพจิตของเราดีหรือไม่ ? วันนี้เรามีคำตอบมาฝากค่ะ
เกร็ดสุขภาพ : ทุกวันนี้เราเชื่อว่าหลายคนคงรู้จักโรคซึมเศร้ากันมากขึ้น แต่รู้หรือเปล่าว่าบางครั้งเราอาจเสี่ยงป่วยโรคซึมเศร้าแบบไม่รู้ตัว ทางที่ดีนอกจากการสังเกตสัญญาณเตือนแปลกๆ จากร่างกายแล้ว เราควรทำแบบทดสอบสุขภาพจิตที่ออกแบบโดยกรมสุขภาพจิตเพื่อประเมินอาการของตัวเองด้วย หากพบว่าตัวเองมีความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้าหรือบางคนอาจป่วยแบบไม่รู้ตัวไปแล้ว ก็ควรไปพบจิตแพทย์เพื่อทำการรักษาจะดีกว่านะคะ
- แบบไหนเรียกว่า “สุขภาพจิตดี”
การมีสุขภาพจิตดีไม่ได้หมายความเพียงแค่มีจิตปกติหรือไม่มีอาการป่วยทางจิต แต่หมายถึงจิตใจของเรามีความสุข สงบ สามารถคิดและตัดสินใจอย่างเป็นเหตุเป็นผลและรับมือกับความเครียดในชีวิตประจำวันได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากรายงานของ WHO หรือ World Health Organization ได้กล่าวว่า ผู้ที่มีสุขภาพจิตอยู่ในเกณฑ์ดี จะมีความคิด พฤติกรรม หรือลักษณะดังต่อไปนี้
- รับมือกับความเครียดในชีวิตได้
- ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ
- เข้าใจศักยภาพของตัวเอง
- มีส่วนร่วมกับกิจกรรมต่างๆ ในสังคม
- มีความมั่นใจในตัวเอง กล้าเผชิญหน้ากับปัญหาและผู้คน
- รู้สึกมีอารมณ์ขัน
- ไม่โทษตัวเองตลอดเวลา
- รู้จักการตั้งเป้าหมายให้ชีวิต
- รู้สึกดีกับตัวเอง และ
- มีความนับถือตนเอง
นอกจากนี้หากมีสุขภาพจิตดี เราจะรู้สึกมีความสุข รู้สึกรัก รู้สึกกล้าที่จะแสดงอารมณ์ต่างๆ ออกไปตามธรรมชาติ รู้สึกสัมผัสถึงจิตวิญญาณและธรรมชาติ รู้สึกพึงพอใจกับเหตุการณ์ต่างๆ ในชีวิต นอกจากนี้ยังรวมถึงความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งกับสังคมด้วย
- สัญญาณเตือนปัญหาสุขภาพจิต
เมื่อได้รู้จักกับลักษณะของการมีสุขภาพจิตดีแล้ว เราลองมาสังเกตตัวเองกันดีกว่าว่าลักษณะอย่างไรที่เป็นสัญญาณเตือนจากร่างกายที่บ่งบอกว่าเรากำลังเสี่ยงมีปัญหาสุขภาพจิต
- กินอาหารและนอนหลับมากหรือน้อยผิดปกติ
- ปลีกตัวจากผู้คนและกิจกรรมที่เคยทำ
- รู้สึกพลังงานน้อย ไม่มีเรี่ยวแรง
- รู้สึกเฉยชาต่อสิ่งต่างๆ รอบตัว
- รู้สึกเจ็บปวดตามร่างกายแต่หาสาเหตุไม่ได้
- รู้สึกหมดหวัง
- สูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอล์มากกว่าปกติ
- รู้สึกสับสน วิตกกังวล โกรธ หรือกลัวมากผิดปกติ
- ตะโกนและหาเรื่องทะเลาะกับสมาชิกในครอบครัวหรือเพื่อนๆ
- อารมณ์ขึ้นลงผิดปกติจนส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์
- คิดถึงความทรงจำหรือเรื่องราวบางอย่างซ้ำไปซ้ำมา ย้ำคิดย้ำทำ
- หูแว่ว
- คิดอยากทำร้ายตัวเองเป็นบางครั้ง
- ไม่สามารถใช้ชีวิตตามปกติได้ เช่น ไปทำงานไม่ได้หรือเรียนหนังสือไม่รู้เรื่อง เป็นต้น
เกร็ดสุขภาพ : การสังเกตอาการแปลกๆ ของร่างกายและอารมณ์เป็นประจำเป็นเรื่องที่ดีนะคะ เพราะบางครั้งเราอาจไม่รู้ตัวว่ากำลังป่วย ดังนั้นการสังเกตความเปลี่ยนแปลงเล็กๆ น้อยๆ ของร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และพฤติกรรมของตัวเอง จะทำให้เรารู้สึกถึงความผิดปกติได้ก่อนที่จะสายเกินไป แต่สิ่งสำคัญที่สุดก็คือเมื่อสังเกตร่างกายและจิตใจของตัวเองแล้วพบว่าผิดปกติต้องไม่ปล่อยปละละเลยแต่ควรรีบปรึกษาแพทย์เฉพาะทางให้เร็วที่สุด เพื่อป้องกันอาการรุนแรงจนรักษายากหรือส่งผลกระทบต่อชีวิต การทำงาน และความสัมพันธ์กับคนรอบข้างนะคะ
ใครรู้ตัวว่าตัวเองมีสัญญาณเตือนตามที่เรากล่าวมา อย่าปล่อยให้อาการรุนแรงขึ้นจนส่งผลกระทบต่อตัวเองและคนรอบข้างนะคะ ควรรีบไปปรึกษาจิตแพทย์ทันทีหรือจะใช้วิธีปรึกษาจิตแพทย์ออนไลน์ก็ได้ เพื่อให้เราเข้าใจอาการของตัวเองมากขึ้นรวมถึงเพื่อหาวิธีป้องกันและรักษาอย่างถูกต้องค่ะ
การมีสุขภาพจิตดีสามารถมีได้ทุกคนค่ะ ต่อให้เราอยู่ในสภาพแวดล้อมที่แย่หรือมีเรื่องเครียดอยู่รอบตัว แต่หากเรารู้จักบริหารอารมณ์ตัวเองให้ดี มีสติ รู้จักมองโลกตามความเป็นจริง ปรับตัวและใจให้เข้ากับโลกรอบตัวรวมถึงใช้วิธีนั่งสมาธิให้จิตนิ่งเข้ามาช่วย ก็สามารถสร้างความแข็งแกร่งให้จิตใจจนทำให้มีสุขภาพจิตที่ดีได้แน่นอน
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : mentalhealth.gov, healthdirect.gov.au
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ
