“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
โรคสมองอักเสบ จากภูมิคุ้มกัน (Anti-NMDAR Encephalitis) คืออะไร ? ชวนรู้จักโรคที่ป่วยแล้วอาการเหมือนถูกผีเข้า !
โรคที่เกี่ยวกับสมองนั้นก็มีอยู่หลายประการด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นโรคพาร์กินสัน โรคสมองเสื่อม อัลไซเมอร์ โรคเนื้องอกในสมอง และ โรคสมองอักเสบ จากภูมิคุ้มกัน ที่ถือว่าเป็นโรคอันตรายร้ายแรงชนิดหนึ่ง มีอาการหนักถึงขั้นโคม่าได้เลย ว่ากันว่าโรคนี้เป็นแล้วจะมีอาการคล้ายกับถูกผีเข้า ผู้ที่เป็นจะมีพฤติกรรมผิดแปลกไปจากเดิม มีอาการสับสนหลงผิด หูแว่ว เห็นภาพหลอน ร่างกายขยับไปมาผิดปกติ ทำให้คนรอบข้างคิดว่ามีอาการทางจิต หรือถ้าใครมีความเชื่อเรื่องวิญญาณก็อาจคิดว่าผู้ป่วยถูกผีสิงได้ แต่แทนที่จะพาไปหาหมอผีนั้น ควรพามาพบแพทย์โดยไว เพื่อที่จะได้ทำการรักษาอย่างทันท่วงที โรคนี้เกิดจากอะไร อาการรุนแรงแค่ไหน รักษาได้อย่างไร ไปอ่านเพิ่มเติมกันเลยค่ะ
โรคสมองอักเสบ จากภูมิคุ้มกัน คืออะไร ?
โรคสมองอักเสบ คือโรคที่เกิดการอักเสบของเนื้อสมอง สาเหตุที่พบได้บ่อยคือ การติดเชื้อไวรัส หรือภาวะแพ้ภูมิต้านทาน เป็นต้น โดยภาวะสมองอักเสบสามารถแยกออกเป็นหลายชนิด ซึ่งผู้ป่วยจะมีอาการอย่างหลากหลาย ทั้งนี้ โรคสมองอักเสบจากภูมิคุ้มกันชนิดที่เรียกว่าโรคสมองอักเสบจากภาวะแพ้ภูมิต้านทานต่อตัวรับ NMDA (Anti-NMDAR Encephalitis) เป็นโรคที่เนื้อสมองหรือเยื่อหุ้มสมองมีการอักเสบ โดยร่างกายมีการสร้างภูมิต้านทานบางส่วนที่ผิดปกติจนไปทำลายสมอง ทำให้ผู้ป่วยมีอาการผิดปกติคล้ายกับผู้ป่วยจิตเวช สำหรับคนที่เชื่อเรื่องผีวิญญาณก็อาจจะคิดว่าผู้ป่วยถูกผีเข้าสิงได้ หากไม่ทำการรักษาโดยเร็วก็อาจทำให้เป็นอันตรายร้ายแรงจนถึงขั้นเสียชีวิต
เกร็ดสุขภาพ : NMDA คือสารสื่อประสาทในสมองของมนุษย์เราซึ่งทำหน้าที่กระตุ้นระบบประสาท มีวิธีการทำงานคือ เซลล์สมองจะหลั่งสาร NMDA ออกมา จากนั้นก็จะไปจับกับตัวรับสารชนิดนี้ที่อยู่อีกเซลล์หนึ่ง ทำให้ระบบการทำงานของสมองเป็นปกติ แต่โรคสมองอักเสบชนิดนี้เกิดจากร่างกายไปสร้างแอนติบอดี้ที่ไปจับกับตัวรับบนเซลล์สมอง ทำให้สาร NMDA ไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ เซลล์สมองจึงมีความผิดปกติหรือตายไป และทำให้ผู้ป่วยมีอาการต่างๆ ตามมา
โรคสมองอักเสบ จากภูมิคุ้มกัน เกิดจากอะไร ?
โรคสมองอักเสบจากภูมิคุ้มกัน NMDA โดยส่วนใหญ่แล้วเกิดจากการที่ผู้ป่วยมีเนื้องอกอยู่ในร่างกาย เช่น เนื้องอกในรังไข่ ในปอด ในเต้านม ในอัณฑะ แล้วเนื้องอกไปกระตุ้นให้ภูมิคุ้มกันสร้างแอนติบอดี้ขึ้นมาทำลายเนื้องอก ทั้งนี้ มีโปรตีนชนิดเดียวกับเนื้องอก (ตัวรับ NMDA) อยู่ในบริเวณเซลล์สมองด้วยเช่นกัน แอนติบอดี้จึงทำลายเซลล์สมองไปด้วย นอกจากนี้ ยังเกิดจากการติดเชื้อไวรัส เช่น ไวรัสโรคพิษสุนัขบ้า เฮอร์ปีส์ โปลิโอ หัด และไวรัสเจซี หรือเชื้อแบคทีเรียต่างๆ
อาการของโรคสมองอักเสบ จากภูมิคุ้มกัน เป็นอย่างไร
อาการของโรคสมองอักเสบจากภูมิคุ้มกัน NMDA สามารถแบ่งออกเป็น 3 ระยะด้วยกัน โดยจะมีอาการดังนี้
- ระยะแรก : มีไข้ ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปวดเมื่อยตามร่างกาย ซึ่งจะมีอาการคล้ายไข้หวัด
- ระยะที่ 2 : เป็นระยะที่มีอาการทางประสาท ไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวให้เป็นปกติได้ ร่วมกับมีอาการนอนไม่หลับ กระสับกระส่าย หูแว่ว เห็นภาพหลอน มีนิสัยก้าวร้าวหรือเซื่องซึมผิดปกติไปจากเดิม มีอาการชักเกร็ง เคี้ยวปากตัวเอง แลบลิ้น มือและเท้าขยับไปมาอย่างไม่สามารถควบคุมได้ ซึ่งอาการเช่นนี้ อาจดูน่ากลัว และในบางคนอาจนึกว่าถูกผีสิงหรือมีเป็นโรคทางจิตเวชได้ และอุณหภูมิร่างกายอาจสูงขึ้นหรือลดต่ำลงผิดปกติ มีความดันโลหิตสูงหรือต่ำผิดปกติ และหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ
- ระยะที่ 3 : ระยะสุดท้ายอาการจะทรุดหนักมากขึ้น ความรู้สึกตัวลดลง ไม่ตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้น เซื่องซึมมากขึ้น สูญเสียการรับรู้สิ่งรอบข้าง มีอาการโคม่าและเสียชีวิตในที่สุด
โรคสมองอักเสบชนิดนี้รักษาได้หรือไม่ ?
แม้จะดูเป็นโรคที่น่ากลัวและรุนแรง แต่โรคสมองอักเสบจากภูมิคุ้มกันก็เป็นโรคที่รักษาได้ หากมาพบแพทย์ได้เร็วก็จะยิ่งรักษาได้ทันท่วงที ซึ่งวิธีการรักษามีดังนี้ค่ะ
- รักษาโดยการให้ยาลดการอักเสบของสมอง โดยแพทย์จะให้ยาสเตียรอยด์ทางหลอดเลือดของผู้ป่วย
- การเปลี่ยนถ่ายพลาสมา หรือให้ยาอิมมูโนโกลบูลินทางหลอดเลือด
- รักษาโดยการผ่าตัดเอาเนื้องอกที่เป็นสาเหตุของโรคออกไป
- หากผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อการรักษา แพทย์อาจให้ยาปรับภูมิคุ้มกัน
- รักษาโดยการบำบัดฟื้นฟูทางด้านร่างกายและทางสติปัญญา อันเนื่องมาจากความผิดปกติทางสมอง
เกร็ดสุขภาพ : ในบางคนอาจเกิดความสงสัยว่า หากรักษาแล้วจะมีอาการดีขึ้นหรือไม่ ทั้งนี้ ผู้ป่วย 50% มีอาการดีขึ้นหลังได้รับการรักษาภายในเวลา 1 เดือน จากการรักษาโดยการให้ยาสเตียรอยด์ การเปลี่ยนถ่ายพลาสมาหรืออิมมูโนโกลบูลิน ผู้ป่วย 80% มีอาการดีขึ้นจนหายเป็นปกติหรือเหลือความผิดปกติเพียงเล็กน้อย อย่างไรก็ตาม มีอัตราการเสียชีวิตประมาณร้อยละ 6 – 20 และผู้ป่วยอีก 20% มีอาการกำเริบในเวลาต่อมา ซึ่งแพทย์จะให้ยาเพื่อป้องกันอาการกำเริบ (สถิติจากคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล)
โรคสมองอักเสบจากภูมิคุ้มกัน NMDA เป็นโรคที่สามารถพบได้ทุกเพศทุกวัย แต่โดยส่วนใหญ่แล้วมักจะพบในเพศหญิงที่มีอายุน้อยหรือกำลังอยู่ในวัยเจริญพันธ์ุ เพราะมีความเสี่ยงที่จะเกิดเนื้องอกในรังไข่ซึ่งเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่นำไปสู่การเกิดโรคสมองอักเสบชนิดนี้ได้ อย่างไรก็ตาม หากพบว่าตนเองหรือคนใกล้ชิดมีอาการผิดปกติดังกล่าว ให้รีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด เพื่อที่จะได้ทำการวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้องเหมาะสมนะคะ
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : petcharavejhospital.com, antinmdafoundation.org, si.mahidol.ac.th, med.upenn.edu
Featured Image Credit : freepik.com/atlascompany
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ