“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
อัลไซเมอร์ ระยะแรก เป็นยังไง ? อัลไซเมอร์ มีกี่ระยะ ? ชวนรู้จักให้มากขึ้น
อัลไซเมอร์ เป็นหนึ่งในโรคความจำเสื่อมที่เกิดขึ้นกับผู้สูงอายุ พบมากถึง 60 – 80% ของผู้ที่เป็นโรคสมองเสื่อมทั้งหมด (อ่านเพิ่มเติม สมองเสื่อม กับ อัลไซเมอร์ ต่างกันอย่างไร) โรคอัลไซเมอร์เกิดจากความเสื่อมของเซลล์สมองและระบบประสาท เมื่อเซลล์ในสมองตายหรือไม่ทำงาน ก็ส่งผลให้สมองทำงานได้ไม่เต็มที่ จึงทำให้มีอาการต่างๆ เกิดขึ้น และถ้าปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้ทำการรักษา สมองจะเสื่อมลงอย่างรุนแรงจนทำให้ผู้ที่เป็นโรคอัลไซเมอร์ไม่สามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติ การสังเกตอาการตั้งแต่เนิ่นๆ จะช่วยให้รักษาได้ทันท่วงที อัลไซเมอร์ ระยะแรก อาการเป็นยังไง อัลไซเมอร์มีทั้งหมดกี่ระยะ มาทำความเข้าใจให้มากขึ้นกันเลยค่ะ
ชวนเช็กอาการ อัลไซเมอร์ ระยะแรก สังเกตได้ไว รักษาได้ทันท่วงที
อาการของผู้ป่วยอัลไซเมอร์จะเริ่มต้นด้วยอาการขี้หลงขี้ลืม แต่บางคนอาจเข้าใจไปว่า อาการขี้ลืมนั้นเป็นปกติของผู้สูงอายุ จึงละเลยและไม่ได้พาผู้สูงอายุไปตรวจเช็กที่โรงพยาบาล นานวันเข้าก็มีอาการหนักขึ้นเรื่อยๆ จนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น ลืมทางกลับบ้านตัวเอง มีอาการสับสน ลืมวันเวลา ลืมหน้าญาติคนสนิท อัลไซเมอร์ ระยะแรก อาการเป็นอย่างไร มาดูกันเลยค่ะ
เกร็ดสุขภาพ : หากคนในครอบครัวมีประวัติการเป็นอัลไซเมอร์ ก็มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นอัลไซเมอร์มากกว่าคนที่ครอบครัวไม่มีประวัติการเป็นโรคนี้ อย่างไรก็ตาม หากรักษาสุขภาพอย่างดีและดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่อง ความเสี่ยงในการเป็นโรคอัลไซเมอร์ก็จะลดลง ปัจจุบันยังไม่สามารถรักษาโรคอัลไซเมอร์ให้หายขาดได้ มีเพียงการรักษาแบบประคับประคองเพื่อให้ผู้ป่วยดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างผาสุกและช่วยเหลือตัวเองได้
- สัญญาณเตือนโรคอัลไซเมอร์ ระยะแรกคือ เริ่มมีอาการหลงลืมที่กระทบกับชีวิตประจำวัน เช่น ลืมในสิ่งที่เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อเร็วๆ นี้ ลืมวันหรือเหตุการณ์สำคัญ ถามย้ำซ้ำ เพราะจำไม่ได้
- มีปัญหาด้านการใช้ภาษา นึกคำไม่ออก ใช้คำผิด
- ไม่มีสมาธิ ไม่สามารถจดจ่อกับสิ่งต่างๆ ได้นาน
- มีปัญหาเรื่องการกะระยะและทิศทาง หลงทางบ่อยๆ ขับรถเฉี่ยวชนบ่อยขึ้น
- สูญเสียความสามารถในการวางแผนหรือแก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน ไม่สามารถทำสิ่งต่างๆ เป็นขั้นตอนได้อย่างถูกต้อง เช่น ลืมขั้นตอนการไปทำธุระที่ธนาคาร ลืมวิธีขับรถ จำกฏกติกาของกีฬาที่เล่นประจำไม่ได้ เป็นต้น
- อัลไซเมอร์ ระยะแรกที่สังเกตเห็นได้ชัดคือ เริ่มอ่านหนังสือเข้าใจลำบากมากขึ้น มีปัญหาด้านการใช้คำ นึกคำไม่ออก หรือไม่เข้าใจความหมายของคำนั้นๆ ทั้งๆ ที่เคยเข้าใจเป็นอย่างดี
- อีกหนึ่งอาการของโรคอัลไซเมอร์ ระยะแรกที่เห็นชัดมากที่สุดคือ ลืมของไว้ในที่ที่ไม่ควรวางเก็บไว้และไม่สามารถจำได้ว่าวางไว้ที่ใด เช่น เก็บรองเท้าไว้ในตู้เย็น
เกร็ดสุขภาพ : การเสื่อมถอยและอาการต่างๆ จะเริ่มเห็นได้ชัดเจนในผู้ป่วยที่มีอาการระยะแรกซึ่งเรียกว่า ภาวะการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย (Mild Cognitive Impairment) สักระยะหนึ่ง ก่อนอาการจะเสื่อมถอยในเวลาต่อมา จนเข้าสู่ภาวะสมองเสื่อม เมื่อมีความรุนแรงมากขึ้นจะส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน และในระยะหลังๆ ผู้ป่วยจะไม่สามารถดำเนินกิจวัตรประจำวันได้ตามปกติ เช่น อาบน้ำ แต่งตัว กินอาหาร เป็นต้น
อัลไซเมอร์ มีกี่ระยะ ?
อาการของโรคอัลไซเมอร์นั้น จะกินเวลานานหลายปี ไม่ได้เป็นโดยปุบปับฉับพลัน ซึ่งจะแสดงอาการตามความเสื่อมของสมอง โดยทั่วไปแล้วแบ่งอาการของโรคอัลไซเมอร์เป็น 3 ระยะ ดังนี้
1. ระยะแรก (Early – Stage)
อัลไซเมอร์ ระยะแรก ส่วนใหญ่แล้วผู้ที่เป็นจะยังคงทำกิจวัตรประจำวันได้ปกติ แต่มักจะหลงลืมเรื่องใหม่ๆ ที่เกิดขึ้น อาทิ ลืมสิ่งที่เพิ่งทำ ลืมสิ่งที่เพิ่งพูด เรามักจะเห็นผู้ป่วยอัลไซเมอร์ถามลูกหลานซ้ำๆ ว่า วันหยุดนี้ลูกจะไปเที่ยวไหน ซึ่งลูกก็ตอบแล้ว และพอเวลาผ่านไปสักพัก ก็จะถามอีกว่าวันหยุดนี้ลูกจะไปเที่ยวที่ไหน ซึ่งจะเกิดขึ้นวันละหลายๆ ครั้ง นอกจากนี้ อาจเรียกชื่อสิ่งของบางอย่างไม่ถูก เช่น เรียก “แก้วน้ำ” ไม่ถูก เพราะเริ่มมีความบกพร่องทางด้านการใช้คำ แต่รู้ว่าเป็นภาชนะที่เอาไว้ใส่น้ำดื่ม และมีความสับสนเรื่องทิศทาง ซ้าย ขวา เริ่มหลงทาง จำทางที่เคยไปประจำไม่ได้ เป็นต้น ทั้งนี้ ยังสามารถจดจำในส่วนของความทรงจำเก่าๆ ได้อยู่ อย่างการจำได้ว่าเคยเรียนที่ไหนในสมัยหนุ่มๆ เรียนคณะไหน เคยไปเที่ยวที่ไหนแต่ไปกับใครมาบ้าง เป็นต้น
2. ระยะที่สอง (Middle – Stage)
ผู้ป่วยเริ่มมีความบกพร่องในด้านการดูแลตัวเอง เริ่มไม่ใส่ใจตัวเอง เพราะเริ่มตัดสินใจไม่ได้ว่าควรทำหรือไม่ทำอะไร เริ่มไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันเองได้ อย่างการติดกระดุมเสื้อ การอาบน้ำหวีผม การแปรงฟัน เพราะลืมว่าต้องทำอย่างไร หรือเพราะอะไรถึงต้องทำสิ่งนั้น มีอาการสับสน ลืมวันเวลา นอกจากนี้ ยังมีอารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดได้ง่าย แยกตัวออกจากสังคม มีความหวาดกลัวอย่างไม่สมเหตุสมผล มีบุคลิกภาพเปลี่ยนแปลงไป และในด้านความทรงจำ จะสูญเสียความทรงจำใหม่ๆ ที่เพิ่งเกิด เช่น จำไม่ได้ว่ากินข้าวไปแล้ว จำไม่ได้ว่ากินยาไปแล้ว สูญเสียความสามารถในด้านการใช้ภาษา นึกคำที่จะพูดไม่ออก เรียกชื่อผู้อื่นผิด เป็นต้น
3. ระยะที่สาม (Late – Stage)
ผู้ที่เป็นอัลไซเมอร์ระยะที่สาม จะเป็นระยะที่ไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างปกติ ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ ต้องให้ผู้อื่นช่วยเหลือ เช่น ช่วยอาบน้ำ ป้อนข้าว บางคนอาจเห็นภาพหลอน เรียกร้องความสนใจ มีความก้าวร้าว ในส่วนของการทำงานของร่างกายนั้น จะเริ่มเคี้ยวอาหารและกลืนได้ลำบาก เคลื่อนไหวช้าลง ไม่สามารถเดินเองได้ ไม่สามารถกลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระได้ ในบางรายต้องนอนติดเตียง มีความเฉยเมย ความจำจะแย่ลงมาก ถึงขนาดจำคนใกล้ชิดไม่ได้ และอาจจำชื่อตัวเองไม่ได้ด้วย จึงจะต้องมีคนดูแลตลอด 24 ชั่วโมง
อัลไซเมอร์ รักษาได้หรือไม่ ?
1. รักษาด้วยการใช้ยา
การใช้ยาในผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ จะเป็นยาที่ช่วยควบคุมอาการต่างๆ โดยยาจะไปยับยั้งเอนไซม์ที่มาทำลายสารสื่อประสาท ผู้ป่วยจะสามารถใช้ชีวิตได้ใกล้เคียงกับคนปกติ และในผู้ป่วยที่มีพฤติกรรมรุนแรง มีความก้าวร้าว แพทย์อาจพิจารณาจ่ายยาจิตเวชควบคู่กันไปด้วย
2. การรักษาโดยไม่ใช้ยา
เป็นการดูแลสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย เช่น พาผู้ป่วยไปออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การออกกำลังกายแบบคาร์ดิโอจะช่วยให้สมองสดชื่นขึ้นและช่วยยืดระยะเวลาของการดำเนินโรคได้ นอกจากนี้ ควรพาผู้ป่วยออกไปทำกิจกรรมนอกบ้านบ่อยๆ ออกไปเข้าสังคม เพื่อให้ผู้ป่วยไม่เหงา ได้พูดคุยกับคนอื่นและมีสุขภาพจิตที่ดี ดูแลเรื่องอาหารการกินและการนอนหลับเพื่อให้ผู้ป่วยมีสุขภาพแข็งแรงและป้องกันโรคแทรกซ้อนอื่นๆ
อัลไซเมอร์ มีกี่ระยะ ระยะแรกอาการเป็นอย่างไร ก็ได้ทราบกันไปแล้ว หากสังเกตอาการได้ตั้งแต่เนิ่นๆ และพาไปรักษาได้ทัน ก็จะสามารถประคับประคองอาการไว้ได้ และป้องกันไม่ให้อาการแย่ลงกว่าเดิม ทั้งนี้ คนใกล้ชิดต้องมีความเข้าใจในตัวผู้ป่วยเป็นอย่างมาก และมองว่าเป็นความเจ็บป่วยอย่างหนึ่ง ไม่ถือสาผู้ป่วยและดูแลผู้ป่วยด้วยความเข้าใจ ซึ่งจะทำให้ทั้งผู้ป่วยและผู้ดูแลสามารถใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันได้ผาสุก สำหรับผู้ที่ยังไม่ได้เป็นโรค แต่อยากจะป้องกัน การดูแลสุขภาพตัวเองด้วยการกินอาหารบำรุงสมอง ผู้สูงอายุ ก็มีส่วนช่วยในการป้องกันโรคสมองเสื่อมได้
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : bumrungrad.com, samitivejhospitals.com, mayoclinic.org, nia.nih.gov
Featured Image Credit : freepik.com
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ