“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡

ทำไม กระพุ้งแก้มเปื่อย ? แชร์สาเหตุ อาการ การรักษาและป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ !

เคยไหมคะ ? อยู่ๆ ก็เจ็บจี๊ดตรงกระพุ้งแก้ม กินข้าวก็ลำบาก พูดก็ไม่สะดวก อาการนี้หลายคนเรียกว่า “กระพุ้งแก้มเปื่อย” หรือที่คนทั่วไปมักรู้จักกันในชื่อ แผลร้อนใน แม้จะเป็นปัญหาเล็กๆ ในช่องปาก แต่กลับรบกวนชีวิตประจำวันอย่างมาก หลายคนยังสงสัยว่า ทำไมถึงเป็นกระพุ้งแก้มเปื่อยบ่อยๆ แล้วจริงๆ มันอันตรายหรือไม่ ? ในบทความนี้ เพื่อสุขภาพ จะพาไปรู้จักตั้งแต่สาเหตุ อาการ วิธีรักษา ไปจนถึงแนวทางป้องกัน เพื่อให้ทุกคนดูแลตัวเองได้อย่างถูกวิธี และลดโอกาสกลับมาเป็นซ้ำอีกครั้งค่ะ

เจ็บแปล๊บจาก กระพุ้งแก้มเปื่อย ต้องทำยังไง ? ทำไมถึงเป็น ?

หลายคนคงคุ้นกับอาการเจ็บแสบเล็กๆ ในช่องปาก ที่บางครั้งก็หายเอง แต่บางครั้งก็ดันเป็นซ้ำซากจนรำคาญใจ ใช่แล้วค่ะ นั่นคือ กระพุ้งแก้มเปื่อย ที่ใครๆ ก็เคยเจอ แต่แท้จริงแล้วเบื้องหลังของอาการนี้มีอะไรมากกว่าที่คิด บางคนอาจยังไม่รู้ว่ามันเกี่ยวข้องกับสุขภาพในหลายด้านด้วย ก่อนจะไปดูวิธีรักษาและป้องกัน เรามาทำความเข้าใจกันก่อนว่า “กระพุ้งแก้มเปื่อย” จริงๆ แล้วคืออะไรกันแน่ ?

กระพุ้งแก้มเปื่อย คืออะไร ?

กระพุ้งแก้มเปื่อย คือภาวะที่เยื่อบุในช่องปากเกิดการอักเสบและเป็นแผลเล็กๆ มักพบที่กระพุ้งแก้มด้านใน แต่จริงๆ แล้วแผลลักษณะเดียวกันสามารถเกิดได้ที่ริมฝีปากด้านใน ลิ้น หรือเหงือก หลายคนเรียกว่า “แผลร้อนใน” ซึ่งก็คืออาการเดียวกันนั่นเอง แผลเหล่านี้ไม่ใช่โรคติดต่อ และส่วนใหญ่สามารถหายได้เองภายใน 7–14 วัน

สาเหตุที่ทำให้กระพุ้งแก้มเปื่อย

แม้ยังไม่พบสาเหตุที่แน่ชัด แต่มีหลายปัจจัยที่ทำให้เกิดได้บ่อย ได้แก่

• การกัดกระพุ้งแก้มโดยไม่ตั้งใจ
• การแปรงฟันแรงเกินไป หรือใช้ยาสีฟันที่มีสาร SLS
• ความเครียด พักผ่อนไม่เพียงพอ
• การรับประทานอาหารรสจัด เผ็ด เปรี้ยว หรือของแข็งบาดปาก
• ภาวะขาดวิตามินและแร่ธาตุ เช่น วิตามินบี 12 เหล็ก และโฟเลต ในบางกรณีอาจสัมพันธ์กับโรคระบบอื่นๆ เช่น โรคลำไส้อักเสบหรือภูมิคุ้มกันผิดปกติด้วยค่ะ

เกร็ดสุขภาพ : คนจัดฟันอาจเคยประสบปัญหากับกระพุ้งแก้มเป็นแผล จากลวดที่ใช้จัดฟันแหลมและทิ่มไปที่กระพุ้งแก้ม เบื้องต้นสามารถใช้ขี้ผึ้งปั้นเป็นก้อนแล้วแปะเข้าไปที่ลวดในส่วนนั้นได้ แต่ถ้าลวดนั้นยาวเกินไปควรพบทันตแพทย์เพิ่มเติมเพื่อตัดหรือดัดในส่วนนั้นให้เข้ากับช่องปากของเรา

ความเชื่อผิด ๆ

หลายคนอาจเคยได้ยินคำบอกเล่าหรือเคล็ดลับแปลกๆ เกี่ยวกับกระพุ้งแก้มเปื่อยมาบ้างแล้วใช่มั้ยคะ แต่ไม่ใช่ทั้งหมดที่จะจริงนะคะ มาลองดู 5 ความเชื่อยอดฮิต และข้อเท็จจริงกันค่ะ

ความเชื่อ (Myth)	ความจริง (Fact)
ดื่มนมเย็นแล้วหาย	นมอาจช่วยบรรเทาแผลได้ แต่ไม่มีหลักฐานว่าช่วยให้หายเร็วขึ้น
กระพุ้งแก้มเปื่อยเป็นโรคติดต่อ	ไม่ใช่โรคติดต่อ แต่เกิดจากการอักเสบของเยื่อบุในช่องปาก
กินเผ็ดๆ แล้วแผลจะหายเร็ว	อาหารรสจัดยิ่งทำให้แผลระคายเคืองและหายช้าลงได้
เอาเกลือถูแผลจะหายไว	ยิ่งทำให้เจ็บและระคายเคืองมากขึ้น ไม่ได้ช่วยให้แผลหายเร็ว
กระพุ้งแก้มเปื่อยเพราะร่างกายร้อนเกินไป	ไม่มีหลักฐานแพทย์รองรับ ปัจจัยส่วนใหญ่ๆ มาจากภูมิคุ้มกัน ความเครียด และการขาดวิตามิน

อาการที่มักพบร่วม

อาการเด่นชัดคือ แผลเล็กๆ กลมรี ขอบแดง มีจุดสีขาวหรือเหลืองตรงกลาง ทำให้เจ็บแสบเวลารับประทานอาหาร พูด หรือแปรงฟัน บางรายอาจรู้สึกเสียวๆ หรือปวดตื้อก่อนที่แผลจะปรากฏ นอกจากนี้ หากแผลมีขนาดใหญ่หรือหลายจุด อาจทำให้กลืนลำบากและใช้เวลาหายช้ากว่าปกติ

วิธีรักษากระพุ้งแก้มเปื่อยให้หายเร็ว

ส่วนใหญ่แล้วแผลสามารถหายได้เอง แต่การดูแลที่ถูกวิธีจะช่วยลดอาการและทำให้หายเร็วขึ้น เช่น

• กลั้วปากด้วยน้ำเกลือหรือน้ำยาบ้วนปากที่ไม่มีแอลกอฮอล์
• ใช้ยาทาเฉพาะ หรือแผ่นแปะเพื่อลดการอักเสบและบรรเทาอาการเจ็บ
• หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด ของทอด และของที่แข็งหรือบาดแผล
• ดื่มน้ำมาก ๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ ซึ่งหากแผลมีอาการรุนแรงหรือเป็นซ้ำบ่อย ควรปรึกษาทันตแพทย์หรือแพทย์เพื่อรับยาที่เหมาะสมค่ะ

อาหารที่ควรเลี่ยง VS ควรเลือก

อาหารมีส่วนสำคัญต่อการเป็นและการหายของแผล ลองดูตัวอย่างอาหารที่เราแนะนำกันนะคะ เพราะการเลือกอาหารที่เหมาะสมช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น และลดการระคายเคืองในช่องปากได้ค่ะ

• อาหารที่ควรเลี่ยง : ส้มตำเผ็ด ๆ, มะม่วงเปรี้ยวจัด, ขนมกรอบแข็ง, น้ำอัดลม
• อาหารที่ควรเลือก : โยเกิร์ต, นมอุ่น, น้ำผึ้ง, ผักผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง (เช่น ส้ม ฝรั่ง)

วิธีป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ

การป้องกันสำคัญกว่าการรักษาค่ะ เมื่อดูแลสุขภาพช่องปากและร่างกายโดยรวมดี ก็ช่วยลดโอกาสการเกิดกระพุ้งแก้มเปื่อยซ้ำได้ หากไม่อยากเจ็บซ้ำ ลองใช้วิธีเหล่านี้ดูนะคะ

• ใช้แปรงสีฟันขนนุ่ม และเลือกยาสีฟันที่ปราศจาก SLS
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ครบหมู่ และเสริมวิตามินหากจำเป็น
• หลีกเลี่ยงการกัดริมฝีปากหรือกระพุ้งแก้ม
• ลดความเครียดและพักผ่อนให้เพียงพอ
• ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 6–8 แก้ว

ตัวกระตุ้นที่สำคัญ “ความเครียด และการใช้ชีวิต”

เมื่อจัดการกับความเครียดได้ดี แผลในปากก็มีโอกาสเกิดซ้ำน้อยลงค่ะ หลายงานวิจัยพบว่า ความเครียด และการพักผ่อนไม่เพียงพอ เป็นตัวกระตุ้นสำคัญของการเกิดกระพุ้งแก้มเปื่อย หากนอนดึก ทำงานหนัก หรืออยู่ในภาวะกดดันบ่อยๆ ร่างกายจะอ่อนแอและเสี่ยงเป็นแผลได้ง่ายขึ้น ลองดูเคล็ดลับที่เรานำมาฝากกันนะคะ

• ฝึกหายใจลึกๆ หรือทำสมาธิวันละ 5–10 นาที
• จัดตารางการนอนให้ได้อย่างน้อย 6–8 ชั่วโมง
• ออกกำลังกายเบาๆ เช่น เดินเร็ว หรือโยคะ

เมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์ / ทันตแพทย์?

ถึงแม้กระพุ้งแก้มเปื่อยส่วนใหญ่จะไม่อันตราย แต่หากพบอาการดังต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์หรือทันตแพทย์ทันที เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงและรับการรักษาที่เหมาะสมค่ะ

• แผลมีขนาดใหญ่ผิดปกติ
• มีหลายแผลพร้อมกัน และเจ็บมากจนกินอาหารไม่ได้
• แผลไม่หายภายใน 2–3 สัปดาห์
• มีอาการอื่นร่วม เช่น ไข้ ต่อมน้ำเหลืองบวม น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ

เกร็ดสุขภาพ : อาการกระพุ้งแก้มเป็นแผลอาจเป็นรอยโรคของการเป็นมะเร็งช่องปาก ถ้าหากเรามีแผลในปากเรื้อรัง โดยบริเวณแผลเป็นฝ้าสีขาวหรือมีสีแดงมากขึ้น รวมถึงมีตุ่มหรือมีก้อนใหญ่ขึ้นในช่องปาก และรุนแรงขึ้นไปถึงมีเลือดออกในช่องปาก และคลำพบก้อนตรงลำคอ อาการเหล่านี้เป็นข้อควรระวังที่ต้องใส่ใจ เพราะอาจเป็นสัญญาณการเกิดมะเร็งในช่องปากได้

กระพุ้งแก้มเปื่อยไม่ใช่เรื่องไกลตัว กลับเป็นอาการที่เกิดขึ้นได้และเกิดขึ้นบ่อยกับใครหลายคน แต่ในเมื่อเรารู้สาเหตุ วิธีการดูแลที่ถูกต้อง และรักษาสุขอนามัยช่องปากให้สะอาดแข็งแรง กระพุ้งแก้มเป็นแผลก็ไม่ใช่อาการที่น่ากังวล เพราะเราสามารถดูแลตัวเองให้อาการดีขึ้นได้อย่างแน่อน

ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ

pueasukkapab กระพุ้งแก้มเป็นแผล กระพุ้งแก้มเปื่อย เพื่อสุขภาพ