“เพื่อสุขภาพ” ชุมชนสุขภาพ เรื่องราวตรงใจ ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รุ่นไหนก็รัก ♡
ความจำสั้น ลืมบ่อยๆ เกิดจากอะไร ? มีวิธีช่วยให้ความจำดีขึ้น แบบไม่ต้องพึ่งพาหรือไม่ ?!
ปกติเป็นคนขี้ลืมกันบ่อยมั้ยคะ ?
ขี้ลืม (Forgetfulness) หมายถึง ความสามารถในการเรียกข้อมูลจากความจำลดลงหรือไม่สามารถเรียกข้อมูลที่เคยจดจำได้ในอดีต ความจำสั้น ขี้ลืม เป็นปรากฏการณ์ธรรมดาที่เกิดขึ้นกับทุกคน ทุกเพศ และทุกวัย จริงค่ะ ไม่ได้อ่านผิด เกิดได้กับทุกวัยจริงๆ ดังนั้นในบทความนี้ เพื่อสุขภาพ จะพาผู้อ่านทุกคนท่องโลกของความจำ เรามาดูกันว่า ทำไมเราถึงขี้ลืม และมีวิธีที่ช่วยทำให้เรามีความจำที่ดีขี้นได้มั้ย มาอ่านกันนะคะ
ขี้ลืม ความจำสั้น เกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่ต้องรอให้สูงอายุ มาเข้าใจเรื่องของความจำกัน !
ปกติเรามักจะคิดว่า ไอ้ที่เราขี้ลืมบ่อยๆ เนี่ย ไม่เกิดขึ้นในวัยเด็กหรอก มีแต่วัยทำงาน วัยสูงอายุเท่านั้น ที่จะเกิดอาการความจำสั้น ขี้ลืมกันได้บ่อยๆ ในบทความนี้เราจะพาทุกคนมาเข้าใจสมองในส่วนของความจำ ดูสาเหตุ รวมถึงวิธีที่จะช่วยให้เราความจำดีขึ้นกันค่ะ
ความจำ มีกี่ประเภท ?
ความจำของมนุษย์โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก ซึ่งได้แก่
- ความจำระยะสั้น (Short-term Memory – STM) : เป็นความจำที่ทำงานในช่วงเวลาสั้นๆ ประมาณ 15-30 วินาที ซึ่งข้อมูลที่จดจำได้ก็จะมีจำนวนจำกัด ประมาณ 5-9 ชิ้น เมื่อมีข้อมูลใหม่เข้ามาก็จะแทนที่ข้อมูลเก่าในทันที และจำเป็นต้องอาศัยความรับรู้และการฝึกฝนเพื่อเก็บข้อมูลเอาไว้
- ความจำระยะยาว (Long-term Memory – LTM ) : เป็นความจำที่สั่งสมและคงอยู่นานๆ มีความจุมากกว่าความจำระยะสั้น ข้อมูลสามารถคงอยู่ได้ตั้งแต่หลายชั่วโมงจนถึงตลอดชีวิต ความจำส่วนนี้จะประกอบด้วยความจำเกี่ยวกับเหตุการณ์ ความรู้ และทักษะต่างๆ
- ความจำระหว่างกลาง (Intermediate Memory) : เป็นความจำระหว่างความจำระยะสั้นและความจำระยะยาว สามารถจดจำข้อมูลได้นานกว่าความจำระยะสั้น แต่ไม่ยาวนานเท่าความจำระยะยาว ซึ่งจะเกี่ยวข้องกับการนำความรู้จากความจำระยะยาวมาใช้งานชั่วคราว
ซึ่งระบบความจำทั้ง 3 ประเภทนั้นจะสัมพันธ์กัน และทำงานร่วมกันเพื่อให้เกิดการเรียนรู้และการจดจำนั่นเองค่ะ
เกร็ดสุขภาพ : การขี้ลืมไม่ได้หมายถึงสมองเสื่อม การขี้ลืมบางครั้งเป็นเพียงอาการชั่วคราวและไม่ได้เป็นสัญญาณของความผิดปกติทางสมอง ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ธรรมดาที่เกิดขึ้นกับทุกคน
ความจำสั้น ขี้ลืม เป็นอาการที่มาจากสาเหตุมาจากอะไร ?
ความจำสั้นหรือการจดจำข้อมูลได้ในระยะเวลาสั้นๆ เกิดจากหลายสาเหตุด้วยกัน ได้แก่
- การตั้งใจจดจำไม่เพียงพอ : การที่ไม่ได้ใส่ใจหรือให้ความสำคัญกับการจดจำข้อมูลที่ได้รับ ทำให้ข้อมูลนั้นไม่ถูกจดจำได้ดีพอ
- ความเครียดและความวิตกกังวล : ภาวะที่มีความเครียดหรือวิตกกังวลมากจะรบกวนความสามารถในการจดจำ
- ความแก่และความเสื่อมของสมอง : การเสื่อมถอยของสมองตามอายุ ทำให้ความสามารถในการจดจำลดลง
- การขาดสมาธิและความกระตือรือร้น : การจดจำจะดีขึ้นเมื่อเราให้ความสนใจและมีสมาธิเพียงพอ
- ภาวะสุขภาพที่ไม่ดี : ปัญหาสุขภาพ เช่น ภาวะขาดสารอาหาร หรือภาวะทางจิตเวช อาจทำให้ความจำสั้นลง
- การรับรู้ข้อมูลไม่เพียงพอ : การที่ไม่ได้รับข้อมูลอย่างชัดเจนหรือไม่ครบถ้วน จะส่งผลต่อความสามารถในการจดจำ ดังนั้น การดูแลสุขภาพกาย ใจ และสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม จะช่วยเสริมสร้างความจำที่ดีขึ้นได้
ความจำสั้นเกิดขึ้นในวัยไหนได้บ้าง ?
อย่างที่เกริ่นไปข้างต้นว่า การขี้ลืมหรือการจดจำข้อมูลได้ในระยะเวลาสั้นๆ สามารถเกิดขึ้นในหลายช่วงวัย ไม่จำเป็นแต่ต้องเป็นวัยทำงาน หรือวัยสูงอายุ ซึ่งเราขอขยายความเป็นแบบนี้ค่ะ
- วัยเด็ก : เด็กเล็กจะมีความจำสั้น เนื่องจากระบบประสาทและสมองยังไม่พัฒนาเต็มที่
- วัยรุ่น : วัยรุ่นบางคนอาจมีปัญหาขี้ลืม เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางสมอง และอิทธิพลของเพื่อน ครอบครัว
- วัยทำงาน : คนวัยทำงานอาจมีความจำสั้นชั่วคราว เนื่องจากความเครียดจากการทำงาน และการพักผ่อนไม่เพียงพอ ซึ่งความเครียดอาจเป็นต้นเหตุนำไปสู่โรคที่เกิดจากความเครียดได้ เพราะฉะนั้นอย่าลืมสังเกตอารมณ์ของตัวเองด้วยนะคะ
- วัยสูงอายุ : ผู้สูงอายุมักพบปัญหาขี้ลืม เป็นผลจากการเสื่อมของสมองตามอายุ
ดังนั้น อาการขี้ลืมสามารถเกิดขึ้นได้ในทุกช่วงวัย ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น พัฒนาการของสมอง ระดับความเครียด และสุขภาพทั่วไปนั่นเองค่ะ
มีวิธีช่วยให้ความจำดีขึ้นมั้ย ?
หลายคนรอคอยวิธีการแก้ไขอยู่ใช่มั้ยหล่ะคะ มีหลายวิธีที่สามารถช่วยเสริมสร้างและพัฒนาความจำให้ดีขึ้น จะมีอะไรบ้าง มาดูกันต่อค่ะ
- ฝึกสมาธิและการจดจำอย่างสม่ำเสมอ เพราะการฝึกสมาธิ และเทคนิคการจดจำต่างๆ จะสามารถช่วยพัฒนาความจำได้
- การออกกำลังกาย และการมีสุขภาพร่างกายที่ดีจะช่วยเสริมสร้างความจำได้
- ลดความเครียดและพักผ่อนให้เพียงพอ ควรลดความเครียดและพักผ่อนให้เพียงพอเพื่อไม่ให้เกิดการรบกวนความจำ
- ใช้เทคนิคช่วยจำ เช่น การจดบันทึก การสร้างภาพ หรือการเชื่อมโยง เพราะเทคนิคเหล่านี้จะช่วยให้จดจำข้อมูลได้ดีขึ้น
- ท้าทายสมองด้วยการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อยู่เสมอ การเรียนรู้และใช้ความคิดสร้างสรรค์จะช่วยให้ความจำดีขึ้น
- กินอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพสมอง เนื่องจากอาหารบำรุงสมองจะมีสารอาหารที่ช่วยเสริมสร้างและปกป้องสมองได้
- การทบทวน และเชื่อมโยงความจำอยู่เป็นประจำจะช่วยเสริมสร้าง และฟื้นฟูความจำได้
เกร็ดสุขภาพ : ความจำคนเราจะเปลี่ยนแปลงตามอายุ ซึ่งความจำระยะสั้นจะเสื่อมถอยตามอายุ แต่ความจำระยะยาวกลับทวีความแข็งแกร่งขึ้นในอายุที่มากขึ้น
ความจำสั้น ขี้ลืมบ่อยๆ ต้องเช็ก ! เพราะอาจเสี่ยงเป็นโรคบางอย่าง
การขี้ลืมบ่อยๆ อาจเป็นอาการของโรคบางชนิดได้ ซึ่งโรคที่มักมีอาการขี้ลืมเป็นหนึ่งในอาการสำคัญมีดังต่อไป ซึ่งหากมีอาการขี้ลืมรุนแรงหรือมีความผิดปกติด้านพฤติกรรมอื่นๆ ร่วมด้วย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสมนะคะ
- โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s Disease) เป็นโรคเสื่อมของสมองที่มีอาการหลงลืมเป็นอาการสำคัญ โดยจะมีการลืมเรื่องราวในอดีตและการดำเนินชีวิตประจำวัน
- โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s Disease) เป็นโรคระบบประสาทที่มีอาการหลงลืมและสมาธิสั้น
- ภาวะความจำบกพร่อง (Mild Cognitive Impairment) ผู้ป่วยจะมีอาการหลงลืมมากกว่าคนปกติ แต่ยังไม่รุนแรงถึงระดับของโรคอัลไซเมอร์
- โรคหลงลืมชั่วคราว(Transient Global Amnesia) มีอาการหลงลืมเป็นช่วงๆ ชั่วคราวเท่านั้น มักเกิดขึ้นในผู้สูงอายุ
- ความเครียดและภาวะซึมเศร้า อาการเครียด และภาวะซึมเศร้าอาจส่งผลให้เกิดปัญหาด้านความจำได้
สำหรับใครที่มีอาการตรงกันข้ามกับความจำสั้นก็คือความจำดีเกิน ต้องลองเช็กตัวเองว่าเป็นมากเกินไปจนเป็นโรคความจำดีหรือเปล่า ? แต่ไม่ว่าจะเป็นแบบไหน การดูแลสุขภาพให้ดี กินอาหารที่เป็นประโยชน์ และฝึกสมองบ่อยๆ แต่ไม่หักโหมจนเกินไป ก็เป็นเรื่องพื้นฐานที่ไม่ยาก และทุกคนสามารถทำได้ เห็นด้วยมั้ยคะ ?
Featured Image Credit : freepik.com/wayhomestudio
ติดตามเราได้ที่ … เฟสบุ๊ค : เกร็ดสุขภาพ